İş Yerinde Mobbing Belirtileri, Sonuçları ve Başa Çıkma Yolları Nelerdir?

İş yerinde bir kişi veya gruba yönelik bezdirme ve psikolojik şiddet yöntemlerinin kullanılması mobbing olarak adlandırılır. Kendini iş yerinde gösteren mobbing, yavaş yavaş veya bir anda uygulanan yıldırma davranışlarına dayanır. Şimdi iş yerinde mobbing nedir, hangi yöntemler mobbing kapsamındadır ve mobbing ile nasıl başa çıkılır konularına geçelim.

Mobbingin Tanımı ve Türleri

Mobbing nedir sorusunun cevabı, kısaca yıldırma ve karşıdaki kişiyi mağdur etmek olarak açıklanabilir. Mobbingin derinliklerine indiğimiz zaman ise bezdirme, psikolojik taciz, itibarsızlaştırma, manipülasyon ve tehdit kavramlarıyla karşılaşırız. Mobbing sözcüğünün kökeninde yer alan mob eki de İngilizcede çete anlamına karşılık gelir. Bir veye birkaç kişi tarafından uygulanan bu psikolojik şiddet türü, ilk kez 1984’de İsveç’de “İş Hayatında Güvenlik ve Sağlık” başlıklı bir rapor kapsamında yasal şekilde tanımlanmıştır.

İş yerinde görülen mobbing, sistemli şekilde veya zaman zaman kendini gösterebilir. yalnızca Bir kişiye uygulanabileceği gibi koca bir departmana da uygulanabilir. Mobbingi uygulayan kişi bir yönetici olabileceği gibi yanı başında oturan çalışma arkadaşın da olabilir. İş yerinde mobbingi uygulayan kişiye göre farklılaşan mobbing türleri ise şu şekildedir:

• Dikey Mobbing: Üst düzeydeki yönetici veya iş arkadaşının astına uyguladığı en sık rastlanan mobbing çeşididir.

• Yatay Mobbing: Aynı kıdem veya iş pozisyonunda yer alan kişinin, iş arkadaşına uyguladığı mobbing türüdür.

Bir de uygulanan yönteme göre farklılaşan mobbing çeşitleri mevcuttur:

• Psikolojik Taciz: Sarkıntılık, sözlü taciz, kişinin özgüvenin sarsacak şekilde alay, dışlanma ve susturulma yöntemlerinin uygulandığı bir mobbing yöntemidir.

• Sözlü Hakaret: Aşağılama, itibarı düşürme gibi yöntemler aracılığıyla kişiye kötü ve

• Görmezlikten Gelme: Kişinin motivasyonu düşürecek şekilde dışlama durumu, kişinin kaygı ve depresyon geçirmesine neden olur.

• Nitelikli İş Vermeme veya Fazla İşleri Yükleme: Kişiyi iş yerinden uzaklaştırmaya yönelik sistemli şekilde iş vermeme veya kişiye bilerek fazla iş vermek de mobbing kapsamındadır.

Yukarıdaki mobbing çeşitleri, sistemli şekilde uygulandığı mobbinge maruz kalan kişiyi doğrudan etkiler. Bu durumun neticesinde tükenmişlik sendromu, özgüven eksikliği, kaygı bozukluğu ve aşırı stres yüklenmesi meydana gelebilir. Eğer mobbing sebebiyle psikolojik tedaviye veya ilaca başlandıysa muhakkak iş yerine veya ilgili kişilere karşı yasal tedbir yollarına başvurmak gerekir. İş yerinde mobbing nedir sorusunu yanıtladığımıza göre şimdi de iş yerinde mobbinge karşı neler yapılabilir konusuna geçelim.

İş Yerinde Mobbinge Karşı Haklarınız

Mağdur olup mobbinge uğradığını belgeleyen kişi, mobbinge karşı şikayet prosedürlerine yönelebilir.  Bununla beraber yasal şikayet yöntemlerine başvurmadan önce kişinin mobbingi bir şekilde belgelemesi lazımdır. Eğer iş yerinde mobbinge maruz kalırsan belgelemek açısından şu yöntemlere başvurman gerekecektir:

• Kişilik haklarını zedeleyici ve aşağılayıcı yazışmaları ve smsleri kopyalamak,

• Mobbinge maruz kalınan günlerde bir günlük veya defter tutarak gün gün mobbingin nasıl işlediğini kayıt altına almak,

• Mobbing niteliği taşıyan telefon konuşmalarını kaydetmek,

• İş yerindeki arkadaşların şahitlik yapması,

• Mobbing sonucunda psikolojik tedaviye başlandıysa bunu sağlık raporu ve kullanılan ilaçlar ile belgelemek.

Görüldüğü üzere mobbing ile yasal mücadelenin yolu yazılı veya sözlü şekilde belge sunmaktır. Eğer iş yerinde psikolojik yıldırma veya bezdirmeye uğradıysan ilk olarak yoluyla ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezine başvurabilirsin. İş yerinde Psikolojik Tacizin Önlenmesi Başbakanlık Genelgesi doğrultusunda ALO 170 hattı ile şikayetini dile getirebilirsin. Mobbing ile başa çıkmanın diğer yasal yolları ise şöyledir:

• CİMER’ e şikayet iletmek,

• TBMM’ye dilekçe ile başvurmak,

• Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna başvurmak,

• UYAP üzerinden mobbing davası açmak

Sistematik bir mobbinge karşı yalnız olmadığını ve yargı yollarının açık olduğunu bilmelisin. Eğer mobbinge uğramyıp kanıtlı şekilde yargı yoluna başvurursan eziyet, hakaret ve intihara yönlendirme suçları gereğince ilgili kişi veya kişilere hapis cezası uygulanabilir. Ayrıca mobbinge maruz kalan kişi ispatlı mobbing sonucunda maddi ve manevi tazminat talep edebilir.

Psikolojik Tacize Karşı Stratejiler

İş yerinde psikolojik tacize karşı bireysel ve kurumsal olarak geliştirilebilecek stratejiler mevcuttur. Öncelikle mobbinge maruz kalan kişi, yöneticisinden böyle bir tavır gördüyse takım arkadaşlarından ve departman sorumlusundan yardım isteyebilir. Böylece daha örgütlü bir mücadeleye girişilebilir.

Eğer yatay bir mobbing söz konusuysa üst düzeydeki yöneticiler ve departman sorumlusu ile iletişime geçmek, en doğru yollardan biri olacaktır. Belli bir departmana karşı süregelen bir mobbing söz konusu olduğunda da tüm departmanın öncelikle mobbingi belgelemek ve mobbingi uygulayan kişi ile iletişime geçerek sorunu çözüme kavuşturması gerekebilir. Eğer böyle bir uzlaşma zemini de yoksa yasal ve idari yollara başvurmak en doğru çözümlerden biri olacaktır.

Mobbing Mağdurları İçin Destek Kaynakları

Mobbing nedir, mobbinge karşı yasal mücadele yolları nelerdir sorusunu yanıtladık. Mobbing mağduru için manevi ve psikolojik destek kanalları var mıdır? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının İş Yerinde Psikolojik Tacize Karşı ALO 170 Hattından ilgili tüm destek birimlerine ulaşabileceğini belirtelim.

Yine sendikalarının işçiye yönelik mobbing destek hizmetleri mevcuttur. Ayrıca direkt olarak mobbing ile mücadele etmeye yönelik kurulan Mobbing-Der kuruluşuna da başvurarak bu süreçte gerekli psikolojik ve manevi destek alınabilir. Ayrıca iş yeri stresi ve mobbingine yönelik psikolojik danışmanlık hizmeti veren psikolog ve kurumlardan da destek istenebilir.

Seninle iş dünyasının kanayan yaralarından biri olan mobbing nedir konusunun detaylarını paylaştık. İş dünyası ve kariyer yolunda karşına çıkabilecek tüm konu başlıkları ve fazlası için blog sayfamızı ziyaret edebilirsin.