Tersine Mentörlük: Kuşaklar Arası Öğrenmenin Gücü

Mentörlük denildiği zaman akla ilk olarak daha olgun birinin genç bireye koçluk yapması gelir. Tersine mentörlük ise geleneksel mentörlük yöntemini yıkarak kuşaklar arası öğrenmeyi etkin kılan bir koçluk sistemi içerir. Peki geniş tanımıyla tersine mentörlük nedir ve nasıl işler? Kuşaklar arası öğrenme nedir, yeni nesil mentörlük programları nasıl oluşturulur? Tersine mentörlük programlarına dair merak edilenleri senin için cevapladık!

Tersine Mentörlüğün İş Yerindeki Etkisi

Öncelikle tersine mentörlük nedir sorusuyla başlayalım. Tersine mentörlük, daha kıdemli veya olgun kişinin yerine daha genç kişinin mentörlük etmesine dayanır. Özellikle iş yeri mentörlüğünde yeni bir yaklaşım olan tersine mentörlük, genç çalışanların teknoloji, girişimcilik, dijitalleşme gibi konularda kıdemli çalışan ve yöneticilere mentörlük etmesidir. Bu yaklaşım bilhassa Z kuşağının iş hayatına dahil olmasıyla güçlenen bir iş yeri mentörlük programı oldu.

Teknolojinin ve dijital dönüşümün merkezinde yer alan Z kuşağı, Y ve X kuşağına çeşitli konularda mentörlük yapabilir. Tersine mentörlüğün amacı da genç neslin iş ortamını sahiplenmesini ve ilerideki yöneticilik-liderlik fırsatlarını değerlendirmelerini sağlamaktır. Tepeden inme bir sistemin yerine daha kapsayıcı ve yenilikçi bir bir mentörlüğü harekete geçiren tersine mentörlüğün faydaları da şu şekildedir:

• Genç ve olgun çalışanlar arasındaki iletişim ve iş birliği bağını güçlendirmek,

• Çeşitlilik ve kapsayıcılık temelli işveren markasına katkı sunmak,

• Yeni işe başlayan genç neslin güvenini kazanmak ve iş yeri bağlılığını güçlendirmek,

• Daha olgun neslin dijitalleşme, iş yeri teknoloji kullanımı, kitle kaynak kullanımı ve bilgisayar yazılımlarını öğrenmesini sağlamak,

• Çalışanların günlük etkileşimlerini daha güven verici ve samimi bir çerçevede geliştirmek,

• Genç mentörlerin yöneticilik ve liderlik pozisyonlarına geçişinin zeminini hazırlamak,

• Genç neslin öğrenme ve deneyim becerisini artırmak.

Tersine mentörlük programı , farklı nesillerden gelen çalışanların birlikte görev alma sürecine katkı sağlar. Farklı nesle mensup bireyler, birbirlerinin öğrenme sürecine katkı sunarak çalışma verimliliğini de artırırlar. Kuşaklar arası öğrenmeyi  beraberinde getiren mentörlük programları sayesinde karşı nesle karşı ön yargı, iletişimsizlik, empati yoksunluğu ve disiplinsizlik problemleri de ortadan kaldırılır.

Tersine mentörlük nedir ve faydaları nelerdir sorusunu cevapladığımıza göre şimdi nesiller arası iletişimi nasıl güçlendirdiğine de göz atalım.

Kuşaklar Arası İletişimi Güçlendiren Mentörlük Teknikleri

Kuşaklar arası iş birliğini güçlendiren mentorluk programları, iş akışını da verimli hâle getirmenin bir yoludur. İş yerinde iletişimi güçlendirmek, her bir çalışanın işini çok daha kolaylaştırır. Özellikle çalışan X kuşağı ve Z kuşağı arasındaki iletişimi geliştirmek için bazı tersine mentörlük programlarına ağırlık verilebilir. Uygulanabilecek tersine mentörlük programlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Birebir Görüşmeler ve Eğitimler: Her bir genç çalışanın bir diğer kıdemli çalışana birebir eğitim vermesi, iş yeri iletişimi de güçlendirir. Düzenli olarak çeşitli konularda verilen birebir eğitimler, işlerin verimli şekilde sürdürülmesi için kıdemli çalışanlara destek sağlar. Böylelikle kuşaklar arası empati artarken önemli konularda da gerekli bilgiler kazanılır.

• Proje Bazlı Eğitimler: Belli bir proje için bir arada çalışacak farklı kuşak çalışanların çalışma verimliliği için probe bazlı mentorlük eğitimi verilebilir. Bu eğitimin amacı; yenilikçi iş modelleri, pazarlama-satış ve müşteri deneyimi gibi konular çerçevesinde projenin altyapısını belirlemektir. Projenin hedefleri ve tüm detayları için genç çalışanlar, diğer kuşaktan çalışanlara projeye göre eğitim verebilirler.

• Dijital Yönetim ve Sosya Medya Odaklı Programlar: Z kuşağının içine doğduğu dijitalleşme ve sosyal medya, iş dünyasının da temel kullanımları arasındadır. Bu kullanımları aktif şekilde iş dünyasında kullanmak için daha genç çalışanların bilgi ve fikirlerine başvurmak yerinde olabilir. Bu kapsamda trendlere uygun sosyal medya ve dijital yönetim konuları için genç ama deneyimsiz çalışanlardan eğitim alınabilir.

• Geri Bildirim ve Yönlendirme: Geri bildirim odaklı eğitimler, genç mentorlerin farklı kuşak çalışanlara özel geri bildirim sunmalarına dayanır. Her bir çalışana özel sunulan geri bildirim sonucunda, çalışanın geliştirmesi gereken konular da ortaya çıkar. Bundan sonra da geliştirilmesi istenen konularda gerekli eğitim yönlendirmeleri yapılır.

Kuşakların birbirini tanıması ve birlikte güvenli bir çalışma ortamı oluşturması için  iş birliği çalışmaları gereklidir. Proje bazlı veya düzenli eğitimler aracılığıyla genel çalışmayı iyileştirecek ve verimli kılacak bir atmosfer oluşturulur. Peki farklı tersine mentörlük programları nasıl planlanır ve uygulama dökülür?

Tersine Mentörlük Programları Nasıl Tasarlanır ve Uygulanır?

Tersine mentörlük programlarının planlanışı, şirketin kendi çalışma kültürüne göre belirlenir. Ayrıca hangi alanda gereksinim varsa o alana özel bir mentorlük planlaması yapılır. Ayrıca mentörlük programının amacı da belirlemek gerekir. Amacı ve varış noktası belli olan bir mentörlük programının uygulanması da kolaylaşır. Tersine mentorluk programının planlamasında şu etkenlere dikkat edilebilir:

• Katılımcılar kimler olacak?

• Programa her çalışan dahil edilecek mi?

• Programın amacı ne ve beklentiler neler?

• Programın süresi ve sıklığı ne kadar olacak?

• Program her bir çalışanın ihtiyacını karşılayacak mı?

• Mentörler ve mentiler neye göre belirlenecek?

• Programın ve iletişimin akışı nasıl ilerleyecek?

• Programda düzenlenmesi gereken eksiklikler var mı?

• Geri bildirimler nasıl toplanacak?

Yukarıdaki soruları cevaplayan bir tersine mentörlük programı, mentörlerin ve mentilerin iş verimliliğini de artırır. Kapsamlı ve düzenli bir mentörlük uygulaması sonucunda,  genel çalışma ortamında güvene dayalı bir iletişim gelişir. Çalışanlar arasındaki saygı artarken birbiri ile çalışma isteğinde de artış gözlemlenir.

Tersine mentörlük programının uygulanması için ise genellikle yöneticilerin ve insan kaynaklarının onayına ihtiyaç duyulur. İnsan kaynaklarının perspektifinden geçen mentörlük programı, kurum kültürüne uyumlu olacak şekilde geliştirilir. İnsan kaynakları tarafından geliştirilen eğitim, herkesin iş planına uyacak şekilde uygulanır. Karşılıklı güvene dayalı şekilde uygulanan eğitim ve programlar, geri bildirimler sonucunda güncellenebilir. Tersine mentörlük başarı öykülerine de göz atarak şirkette uygun bir yeni nesil mentörlük programı oluşturulabilir.

Tersine mentörlük nedir, kuşaklar arası öğrenme ne işe yarar sorularını cevapladık. Mentorlük sistemine dair detaylar için bir diğer yazımız olan Mentorluk Ne Demek? adlı içeriğe göz atabilirsin. Kariyer yolculuğunda sana rehberlik edecek ve bilgi birikimini destekleyecek içerikler için de blog sayfasını inceleyebilirsin.