Türkiye'de Üniversite Dağılımı ve İstatistikleri

Türkiye’deki kaç üniversite var sorusu üniversite eğitimine merak edilenler arasında yer alır. Devlet ve özel üniversite olarak sınıflandırılan üniversiteler, nasıl bir eğitim alınacağını da belirleyen temel etkenler arasındadır. Eğer sen de Türkiye’de kaç tane devlet üniversitesi var veya özel üniversite fiyatları ne kadar gibi soruları soruyorsan bu soruları yanıtlayan yazımızı okuyabilirsin. 

Türkiye’nin Akademik Haritası - Üniversiteler ve Dağılımları

Türkiye’deki ilk üniversiteden başlayarak konuya giriş yapalım. İstanbul Üniversitesi, Osmanlıca adıyla İstanbul Darülfünunu 1900’de kurulmuştu. Türkiye Cumhuriyeti'nde sayıları giderek artan üniversiteler ise sırasıyla İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik (1944) Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi (1946) oldu. 

Türkiye’de kaç üniversite var sorusunun cevabı da epey merak edilir. Ocak 2024 itibariyle Türkiye’deki toplam üniversite sayısı 209 olarak belirlendi. Bunlar arasında 131’i devlet üniversitesi kategorisindedir. Türkiye’de kaç tane vakıf üniversitesi var sorusunun yanıtı ise 78’dir. 

En çok üniversite çeşitliliğe ve sayısına sahip şehir de İstanbul. İstanbul’u sırasıyla Ankara ve İzmir takip ediyor. Türkiye’nin akademideki etkinliğine bakıldığında dünya üniversiteleri sıralamasında ilk 500’de herhangi bir üniversitenin yer almadığı görülür. University Ranking by Academic Performance’ın 2023’teki en iyi 500 üniversite listesinde de Türkiye’deki herhangi bir üniversite listeye giremedi. 

Türkiye’deki en başarılı üniversiteler dağılımına bakıldığında ise çarpıcı sonuçları görebilirsin. URAP sıralamasına göre Türkiye’deki en iyi üniversiteler şu şekildedir:

1. Koç Üniversitesi

2. Hacettepe Üniversitesi

3. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)

4. Ankara Üniversitesi

5. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ)

6. İstanbul Üniversitesi

7. Sabancı Üniversitesi

8. Gazi Üniversitesi

9. Ege Üniversitesi

10. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa

11. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

12. Gebze Teknik Üniversitesi

13. Marmara Üniversitesi

14. Yıldız Teknik Üniversitesi

15. Erciyes Üniversitesi

URAP sıralamasında etkili olan faktörler arasında; makale yayını, atıf sayısı, bilimsel doküman sayısı ve niteliği, uluslararası iş birliği fırsatları, yurt içi iş birliği, TÜBİTAK proje sayısı gibi unsurlar yer alır. Sonuçlarda Boğaziçi Üniversitesi gibi geçmiş yıllarda dünya sıralamalarında yer alan üniversitelerin olmadığı görülür. 

Boğaziçi Üniversitesi, 2024 URAP sıralamasında 16. sırada yer alıyor. Sıralamanın her yıl değiştiğini belirtmekle birlikte Türkiye’nin köklü üniversitelerinde yaşanan değişimin göze çarptığını da bilmek gerekiyor. Peki Türkiye’deki üniversitelerin hangi alanlarda öne çıkıyor? Sayısal veya sözel bir öğrenci için üniversite tercihi mi yoksa bölüm tercihi mi önceliklidir? Şimdi de Türkiye’deki üniversite eğitiminin çeşitliğine göz atalım. 

Üniversite Çeşitliliği - Türkiye’nin Eğitim Potansiyeli

Üniversite çeşitliğini üç başlıkta ele alabiliriz. Sosyal bilimler, doğa bilimleri ve teknik bilgiler. Sosyal bilimler açısından Türkiye’de eğitimin yeterli düzeyde olduğunu fakat gelişiminin yavaşladığını söyleyebiliriz. Öğrenci potansiyeli açısından da sosyal bilimlere gösterilen ilginin azaldığı görülüyor. Bununla beraber Türkiye’de sosyal bilimler alanında öne çıkan üniversitelerin sayısı da az değil. 

Sosyal bilimlerde öne çıkan üniversitelere bakıldığı zaman bu üniversitelerin çoğunun devlet üniversite olduğu görülüyor. Boğaziçi Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Ege Üniversitesinin sosyal bilim alanlarındaki çalışmaları ve akademik birikimleri daha fazladır. Özel üniversitelerde ise Sabancı ve Bilkent Üniversitesinin öne çıktığını söyleyebiliriz. 

Teknik ve mühendislik bilimlerinde ise ODTÜ’nün yeri kuşkusuz ayrıdır. ODTÜ ile birlikte İstanbul Teknik Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Koç Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi de teknik bilimlerde öne çıkar. Mühendislik bölümü için üniversite arayışındaysan bu sıralamadaki üniversitelere mutlaka yer vermeni öneririz. 

Doğa ve uzay bilimleri ise ülkemizde diğer alanlara göre daha geri plandadır. Fizik, kimya, biyoloji ve uzay bilimlerini kapsayan alanlarda öğrenci ilgisi ve öğretim seviyesinin yeterli düzeyde olmadığı görülür. Yine de bu alanlarda adını duyuran üniversiteleri de saymak gerekir. ODTÜ, Boğaziçi Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi, doğa bilimleri konusunda bir adım daha öndedir. 

Genel olarak Türkiye’deki nitelikli üniversite eğitimini, köklü üniversitelerin sırtlandığını belirtebiliriz. Bununla beraber bu üniversitelerde genel bir düşüşün meydana geldiği de görülür. Hem öğrenci donanımlarının azalması hem de üniversite yatırımları ve çalışmalarının sekteye uğramasından dolayı bu düşüşün devam edeceği de düşünülebilir. Yine de nitelikli bir üniversite eğitimi ve geleceğe uzanan bir kariyer için köklü üniversitelerin iyi bölümlerini bir fırsat olarak görebilirsin. 

Türkiye’deki Üniversiteler - Genişleyen Eğitim Ağı

Üniversite sınavları sonrasında YKS yerleştirme puanına göre ilgili üniversite ve bölümü yerleşilir. Türkiye’deki üniversite eğitimi; 2 yıllık, 4 yıllık ve açıköğretim-uzaktan eğitim şeklinde verilir. Ön lisans ve lisans örgün eğitiminde verilen öğrenimin kariyer anlamında daha fazla fırsat sunduğu aşikardır. 

Türkiye İstatistik Kurumunun açıkladığı  "Yükseköğretim İstihdam Göstergeleri, 2023" bültenine göre lisans mezunlarının istihdam oranı %75,6. Lisans mezunlarının ortalama iş bulma süresi ise 14,4 ay olarak belirlendi. Ön lisans da ise bu süre 15,5 ay olarak yansıdı. Lisans bölümleri arasında ortalama kazancı yükselen bölümler ise sırasıyla: Pilotaj, matematik mühendisliği, uçak mühendisliği, kontrol ve otomasyon mühendisliği, gemi makineleri işletme mühendisliği. 

Üniversite açısından ise verilen eğitimin ve kampüs olanakların fırsat yarattığını söylemek mümkündür. Öğrenci kulüpleri, düzenlenen seminer- kariyer etkinlikleri ve staj olanağı, kariyer anlamında geri dönüş sağlayan faaliyetlerdir.

Özellikle vakıf-özel üniversite statüsündeki üniversitelerin bu konuda daha aktif olduğu bilinir. Bu noktada özel üniversiteki imkânlardan ve burslardan yararlanmak isteyenlerin sorduğu soru ise özel üniversite fiyatları ne kadardır? 

Özel ve vakıf üniversitelerin fiyatları her yıl farklılık gösterir. Burs oranına ve bölüme göre de fiyatların değişmesi söz konusudur. Yine hazırlık dil eğitimi de eğitim ücreti kapsamında değerlendirilir. Genel olarak en düşük özel üniversite fiyatının 300.000 TL’den başladığını söyleyebiliriz. 

Türkiye’de kaç üniversite var sorusu eşliğinde devlet ve vakıf üniversitelerine dair bazı değerlendirmelerde bulunduk. 

Üniversite tercihi ile birlikte bölüm tercihinin de ne kadar önemli olduğunu aktardık. Bu doğrultuda bölüm tercihi yapmadan önce Türkiye’de en çok tercih edilen bölümleri öğrenmek için Üniversitelerde En Çok Tercih Edilen Bölümler adlı içeriğimize yönelebilirsin.  Eğitim ve kariyer yolculuğunda güncel bilgileri bulabileceğin blog sayfasına da göz atabilirsin.